ABWAAN MAAWEEL OO SUUGAANTIISA KA WARAMAYA!

Abwaan: Maaweel Abwaan Maxamed Adan Maaweel maaweelpoet@yahoo.com Tel: 254 2 763611, Nairobi	Iskudubaridaha: Ibraahim Maxamedeeq Imdeeq@hotmail.com   Qoraalkii hore ee Qoraaga

TAARIIKHDA MAANTA: July 19, 113 | DAABACAADII QORAALKA: Agoosto 22, 2002

Abwaanka magaciisa la yidhaahdo Maxamed Aadan oo ku magac dheer Maaweel, wuxuu sanadkii 1942 ku dhashay magaalada Ceerigaabo, wuxuune ku soo barbaaray magaalada Cadan ee dalka Yaman, wuxuu ka soo shaqeeyey shaqooyin kala duwan oo ay ugu badnayd maraakiib uu ugu kala gooshey meelaha ay ka midka yihiin Yurub, Asia iyo Carriga Maraykanka, wadamada Kuweyd iyo Sucuudi Arebiya ayuu iyagana Maaweel shaqooyin kale ka soo qabtay; Sanadadii sideetameeyadii wuxuu ahaa guddoomiyihii kooxdii shaqaalaha ee Xasuus. Maaweel hadda wuxuu ku nool yahay xerada qaxootiga ee Xagar Dheere oo ku taalla gobolka Waqooyi Bari ee dalka Kenya. 

Maaweel wuxuu ka mid yahay magacyada ugu caansan gabyaaga soomaaliyeed ee hadda nool, wuxuu leeyahay gabay xagga murtida iyo dhinaca afka soomaaligaba hodan ku ah oo u qaybsama kuwo waddani ah, qaar kaftan iyo jareexo ah oo ay rag ay saaxiibo yihiin isku xifaaleeyeen oo ay dadka dhegaystaa si weyn u jeclaystaan, iyo kuwokale, waa abwaan waddani ah oo dalkiisa iyo dadkiisa iyo dhaqanka soomaalida iyo kan muslinkaba si aan la soo koobi Karin u qadariya, Maaweel waa abwaan dabci-san oo fur-furan, bulsheyna ah, isla markaana xishoodka iyo tixgelinta deeqsi ku ah…marka aad la joogto kama dhergaysid sheekadiisa xigmadaysan ee u badan suugaantiisa iyo dhulalkii uu waayo waayo soo maray. 

Maaweel wuxuu dhowaan socdaal gaaban ku soo gaadhay magaalada Nairobi ee dalka Kenya, Ibraahim Maxamedeeq oo ah qoraa suugaanta soomaalida xiiseeya ayaa Maaweel ku booqday Hoteelka uu degan yahay, waxaana Ibraahim iyo Maaweel dhex maray xog waraysi ku saabsan Maaweel iyo suugaantiisa. Ugu horrayna Ibraahim wuxuu Maaweel weeydiiyey waxa uu ka qabto xerada qaxootiga iyo ujeedooyinka socdaalkiisa Nairobi, wuxuuna maaweel ku jawaabey: 

Nairobi arrimo caafimaad ayaan u imid, waxaana taas ii wehelisey shirka dibu heshiisiinta soomaalida ee la sheegay in halkan lagu qabanayo oo aan doonayo bal inaan xagga dhiiri gelinta kaga qayb qaato, waxaa labadaas ii raaca saaxiibaday iyo wixii qaraabo iigu toosnaa oo aanan intii burburku dhacay wax war ah ka helin wax dhintay iyo wax nool inaan raadiyo, inaan noolahahayna aan ogaysiiyo socdaalkayga waa ku jirtay. Taasi waa taas. Qaxootigana waxaan u shaqeeyaa hayad UN’ta hoos timaadda oo lagu magacaabo Peace education, hawsheeduna waa hir gelinta nabadda oo aanu bulshada cashar ahaan u siino.

SU’AAL: Qaabkee ayaad casharada nabadda dadka ugu gudbisaan?

MAAWEEL: Qaabka aanu casharada u gudbinaa waxa weeye, koox macalimiin ahi waxay qiimaha nabadda baraan ardayda iskuulada wax ka barata, koox kalena dadka waaweeyn ayeey nabadda ku hanuuniyaan oo waa Facilitators, masalan waxaanu weeydiinaa qofka; kumaad tahay?, maxaad hanti haysataa?, caruur ma leedahay?, markuu ka jawaabo, ayaanu haddana waydiinaa su’aal ah; Ma adigaa Illaahay kula gor gor-gortamay inuu waxaad haysato ku siiyo mise Isgaa kuu gartay, markuu yidhaahdo Illaahay baa ii gartay, ayaanu markaas ku waaninaa in sidiisoo kale dadku waxay haystaan uu Illaahay u gartay, haddaba uu dadka iyo waxay haystaanba u nabad geliyo, isaguna iimaansado wax uu illaahay u gartay. Waxaanu bixinaa casharo ku saabsan la dhaqanka dadka, waxaa jira wax la yidhaahdo Better communication, soomaalida waxaad ku dhex arkaysaa toban qof oo sheekaysanaysa oo dhamaantood hadlaya oo aan is dhegaysanayn, marka waxaan barraa in qof keliyihi hadlo, inta kalena dhegaysato. Taasna waxaa loo adeegsadaa wax la yidhaahdo; Two ways communication, oo ah in qof keliyihi hadlo oo markuu dhamaysto mid kale hadalkii qaato, waa halka ay soomaalidu kaga maahmaahdo; Caanaa la wadaagaaye, hadal lama wadaago. Waxaa kaloo jira qaab ah; One way communications, sida raadiyaha, wargeeysyada iwm, oo ah wax aan loo jawaabi Karin oo adiga uun war kugu shubaya, siyaalahaas ayaanu wax u gudbinaa.

SU’AAL: Maaweel, waxaad tahay nin gabyaa ah, haddaba gabayga ma cid baad ka hidda raacday mise waa wax adiga uun kugu bilowday?
MAAWEEL: Gabyga waxaan ka hidda raacay aabahay, labadaydii awoow, abtiyaashay iyo habaryarahay oo awoowgey Aabbe waa kii lahaa:
Talaabada guracan geelu waa tigintigleeyaaye
Uurka ha ka tawelin nin kuu taagan baan ahaye!.
SU’AAL: Ma xusuusan kartaa gabay aad tiriso, tixdii kuugu horeeyey?

MAAWEEL: Haa, abtigay Cabdi Saalax oo Boqolle ku magac dheeraa ayaa annagoo 1964kii aroos Cadan ah joogna, aniguna aan 19 jir ahay wuxuu arkay gabdho badan oo I sal-salaamaya, dabadeedna subaxii ayuu ii gabyey oo wuxuu yidhi:

Cishihiyo aroortii haddaad daba carraabayso
Sidii Caynaboo kale haddii calan laguu saaray
Oo ay taagtan kugu caashaqeen ma lihid caaqiibe!!.
Markii uu abtigay tixdaas igu ridey ayaan tuhmay in abtigay la igu diray dabadeedna waxaan tiriyey tixdii ugu horraysey gabay aan tiriyo, waxaan idhi:
Cabdillaahiyoow hadal rag kale ha igu ceebayne
Casho keliya meelaan maraad igu cadhayseene
Caddaana uma hubtide awgayoow ways cunsuriseene
Cadri baad I saarteen abtoow adiyo cuurkaaye!!!.

Xiligaas aan Cadan joogey, waxaa soo baxay dhaqan cusub oo ay dhalinyardu la timid oo ay cayaar Twice la yidhaahdaa ka mid ahayd, markaasaa aroosyadii aanu ka gabyi jirey ee ku caweeyn jirey naloo diidey oo waxaa la yidhi: “Laba iyo toban wiil iyo laba iyo toban gabdhood baa ka ciyaaraya oo Team Party baa loo beddelaye idinku raali naga ahaada…kolkaasay xoogaa haantaa haduub la’ ahi nagu dhacday, dabeed waxay ila noqotay inaan ciyaalka gaafka naga qabsaday gabay ku muquuniyo ilayn hubkii ugu weeynaa ee markaa la isu adeegsan jirey gabay buu ahaaye, waxaan mariyey tix ay meerisyadani ka mid ahayd: 

Inta wiil tabaadi u dhashay oo maantana is taagey

Oo ay turuqyadiisii madheen taharihii jiidhku

Oo aan waalidiintiis wax tarin tacaddi mooyaane

Oo ay tolkii kala samreen laysna taakulinin

Oo cudur Tuwiistiya dhamaan lagu tabaaleeyey

Todobaatan waa lagu hubaa tiinkan soo baxaye

Timahaa ka badan inamadaan wada tebaayaaye

War hooy Timir laf baa lagu arkee taa ha la ogaado!!. 

Gabaygaa markaan mariyey ayaa Baararkii ay ku ciyaari jireen laga wada xidhay, halkaasayna ku baaba’day. 

SU’AAL: Silsiladaha gabaydaada loogu jecel yahay waxaa ka mid ah gabaydii adiga iyo Khaliif Xasan Walah idin dhex maray, haddaba, maxaa sabab u ahaa inaad Ina Walah isu gabydaan? 

Maaweel: Waxay ku biloowdeen, annagoo aan is aqoon, oo aan Sucuudiga joogo, isaguna uu Muqdisho ku sugan yahay ayaa Khaliif Xasan Walah lagu yidhi: “Maaweel iyo Barre Cilmi Dable ayaa sucuudiga isugu gabya oo adigana kuma yaqaaniin…halkaasna iyagaa gabay ku haysta”. Waxaa loo geeyey gabayo siinley ah oo aanu aniga iyo Barre-yare isu marinay, Khaliifna waa naga da’ weeynaa, halkaas ayuu xin qooq iyo nin toocsi ka soo diray, tix dheer oo uu noo soo tiriyey waxaa ku jirey meerisyadan: 

Barre wuxuu Siraadley u koray guudkana u seexday
Maaweela surucii ku kacay Surrad u gaadhsiiyey
Oo labada buuroode siman maanta kala saaray
Oo ay safaynka u yihiin loona kala soocmay
Ee reer Sanaag nabad gelyada ugu safaadaayo
Ma sinsaaro xidid baa dhacdoo maro la saaraayo
Ma sabool hunguri jiitey baa loo suburi waayey
Ma sokeeye gaajaysan baa sarar wan weyn qaatay
Ma ciqaabadaa sahakan dhacay laysku weada seegay
Mise reer magaal saaqidaa seef isugu dhiibey
Saqda dhexe waxaa loo tumaa sacabka waa xeele
Sididiida iyo hiihdu waa sogordoh waayeele
Suul-daaro meel loo wadaa lay sandahayaaye
Ilaa gabayga meel lagu sardoho sababna loo yeelo
Oo aan saxiixiisa helo waydin sugayaaye
Saaxiibayaal noo dhakhsada waydin sugayaaye!!.

Markii aan helay tixda Ina Xasan Walah, anigu ninka ma aqoon sidaa darteed waxaan xuuraamay inaan dabeecadihiisa wax ka ogaado, waxaana ii soo baxday inuu Kenya joogi jirey oo qaadka iyo hawlihiisa ku xun yahay, markaasaan u diray tix ay tuducyadani ka mid ahaayeen: 

Sakaar weeynta Kiiniya marakaad saar la tumanaysey
Saqda dhexe habaynkii adoo saambe jebinaaya
Adigoo surwaalkii dhigtiyo saacaddiyo koodhka
Oo aan sanqadhi kuu baxayn laguna saaraynin
Oo sawdka kaad ugu jeclayd sare u qaadaaya
Simbiidhooyinkaad dhigi jirtiyo seleladaadii dheh!!.
Khaliif Xasan Walah wuu ii soo jawaabay, waxaana ka mid ahaa gabaygii uu ii soo diray:
Sakaar weeynta Kiiniya markaan saar la tumanaayey
Markii aan surwaalkii dhigtiyo saacaddiyo koodhka
Kolkaan sawdka kaan ugu jeclaa sare u qaadaayey
Ma saqeeyihii baa warramay gurayey saabaanka
Ma sameecaddii baad ahayd hadalka saydhaysey
Siglankiyo halawgii miyaa kuu sudhnaa dhegaha
Duq sagaashan jirey baan ahay iyo dayr siyaada’ahe
War maadaa sirtaydiyo ogaa waxaan samaynaayey!!.
SU’AAL: Qaar badan oo ka mid ah dadyoowga suugaanta lafa guraa sida ay qabaan, gabayda waxaa ugu xiiso badan kuwa la is weeydaarsado,sida kuwa aad saaxiibadaa ku xifaaltanteen, hadaba, Maaweel, yaa kale oo aad foodda is darteen?
MAAWEEL: Waxaannu foodda is gelinay oo aannu silsilado badan isla soo maray abwaanka la yidhaahdo Barre Cilmi Dable (Barre-Yare) oo ka mid ah saaxiibada aan baafinayo oo aanan xog ka hayn halka uu ku sugan yahay.
SU’AAL: Maxaa sabab u ahaa inaad Barre-yare isu gabaydaan?

MAAWEEL: Anigoo Kuweeyd jooga, isaguna uu Dahraan ku nool yahay ayuu nin iigu soo dhiibey fariin ahayd Maaweel waxaad ku tidhaahdaa dirayka Lee la yidhaahdo ayaa noo daran, taas daandaansi baan u qaatay waayo wuu shaqeeyaa, dhaqaalihiisu waa ladan yahay, marka waxaa ii soo baxday inuusan Lee waayine uu ilaaq u jeedo, dabadeedna waxaan u tiriyey gabaygan:

Dadqal yahow hunguri daamadaa dawgalkaa yahaye
Dibnahaa Illaah kaaga dhigay dararti maandeeqe
Ninkaan dabaqa kuu buuxinayn waad dudubisaaye
Sida aarka Doollo iyo fadhiya daarsi iyo Faafan
Oo wiig intuu soo dib jirey digi ka yeedhayso
Oo daacuftiisiyo wejiga laga dedoonaayo
Oo debedda soo yuururaan cidi danqaabaynin
Dawo ma leh naftaad maalintaa daanka gelisaaye
Sida roob intuu dirin cuskaday doog ka bixi waayey
Ama Diiri meelay gashay oo daaqi ka idlaysay
Ama bohol dalooshoo cirkii da’ayey qoyn waayey
Durdur lacaga, duufaan nimca ah ah, daaro wada Luula
Deeqii Illaaheen haddii lagu dabaalsiiyo
Kolba adigu kii diif lahoo duud xun baad tahaye
Hadba ruux dal dheer kaa jiraad doona leedahaye
Dahraan iyo Xijaas iyo intaad Khobor ka soo duushey
Daman maysidoo waxa ku galay damac magaalada’e
Dayrkii Sucuudiga intaad duhur ka soo boodey
Dadkeenii anaa kuu hadhaye ma igu soo duushey!!.
Saaxiibkay Barre-yare kolkuu tixdayda helay ayaamihiiba wuu ka soo jawaabay oo wuxuu ii soo tiriyey tixdan, wuxu yidhi:
Daldalyohow af xumo duur xuluu dawgalkaa yahaye
Dibnahaa Illaah kaaga tiray sun iyo deebaaqe
Nikaan dabar lugaha kaaga xidhin daqarna kuu geeysan
Amaan daanka feedh kaala dhicin waadan dayn karine
Haddii duunyo cay lagu helo oo dawlad lagu gaadho
Daarood ku sii hadaladaan daahirka ahayne
Dadka kalena waa kuu fasaxay adiga deelqaafe
Duqsina wuxuu gubtaa maalintuu maraq dabaashaaye
Daf uun baad I soo tiri sidii xaabo daad sido’e
Nina haddii dabaakh lagu ismo uu daasadaha maydho
Danba wuu isaga yeelan jirey damaca naagoode
Inaan maraqa kaa daadiyaad igu diraysaaye
Sida aarka Doolliyo fadhiya dabaqyadii hawdka
Dadkoo iga fajacay xoolohoo didaya xiinkayga
Waxaad iiga daba qaylisaa Dawac sidiisiiye
Buuraha dubaaq xaajadaan geeyey dabadooda
Maadaa duwadey dhawr ninoo doonayaa jiraye!!.
Gabayo badan ayaa aniga iyo saaxiibkay Barre-yare na dhex maray, mar dambe ayaanu heshiiney oo is deeyney.
SU’AAL: Ma jirtaa cid kale oo aad gorodda isla gasheen?, hadday jirta’se maxaad isku gasheen?.

MAAWEEL: Haa, waxaa jirey nin Sheef la odhan jirey oo aanu isu gabaynay, waxaanuna isku gallay anigoo Kuweyd ku cusub ayaa la damcay in la I mu’aamaradeeyo, markaasaan wax iska rabey, markaasay reer Kuweyd igu yidhaahdeen: “war ilayn suxufiga soomaalidu waa gabyaagee todoba bilood baad nala joogtaye maad wax na tidhaahdid, aroosyada uun baad hablaha ka amaantaaye, miyaadan juq kale hayn”, reer Kuweydna masayr iyo wax bay ku xamaan jireen, markaasaan ku idhi war gabaygiinaa meel xun ka furan, waxaad arkaysaa qof dumar ah oo guriga kor lagaga xidhay, mar dambe ayaan tixdan ku sii daayey, waxaan idhi:

Nimankii qurbahan laasimoow aaxin soo noqoye
Leedada fardaha kuma galaan odayo liitaaye
Leexada markuu tiigsadiyo laashimo u muuqda
Laafyaha markuu kala baxshood leeb la galay mooddo
Laxaadkiisa wiilkii qaboo labaca mooyaane
Lawyadu ninkii ay debceen loodin kari waaye
Lixdan idinka oo wada jiruu liicay dhabarkiinu
Lanleebadu markay idin gashaad luufka barateene
Haddaydaan hablaha laylyanayn haysku laalina’e
Lebis fiican waw iibisaan laasin qaayo lehe
Ha yeeshee halkaan laabtu jirin kuma lulmoodaane
Leeleelka dumarkii Kuweyd looxa lagu duugye
London bay ka faalaynayeen maanta labadiiye
Wax la yidhi libdhada soo baxdiyo laydha ma arkaane
Wax la yidhi lamaanaa ka xidhe lug iyo waaxdeede
Haddayna le’anayaan gacalka jare umana laabtaane
Siday Luul ka gurayaan dhulkay laan ku qodayaane
Lafse qaloocan baa laga alkumay liisha naagaha’e
Hadba meesha lagu laynayuu ladh uga muuqdaaye
Lalabaha hadaydaan ka dayn laadka iyo hiifka
Amaad laamiyada raadisaan waydin lurayaane
Lo’ miyaa gabdhuhu qoob ka xidha waad ka lulataane!!.

Markaan tixdaas tiriyey bay xaaladdii cirka isku shareertay oo ay aniga iyo reer Kuweyd noqotay, waxaa ugu horayn ii soo jawaabay gabyaa la yidhaahdo Sheef, wuxuu yidhi:

Xasaradow miyaa Maxamedoow xarafki kaa weecday
Xigaaliyo qaraabiyo tol iyo xidid ma ceebaysay
Miyaan xaal ku qabanayn af waa lagu xujoobaaye
Nin magaalo wada xaasidaa waa xaqiirnimo’e
Waxa aan xogtii helay inaad xaasna leedahaye
Taadaba xoriyad sii haddaad xumo la doonaysid
Anagana xijaabkaa u daa xaydka lagu meershey!!.

Ninkaas waxaan ku idhi xaasid baad tahaye adigaa iga helaye maxaad nin gabyaa ah ugu geeyn weeydey. Gabayga Sheef ayaan isagana soo xuuraamay waxaanna soo helay inuusan xaasba lahayn, dabadeed tixdan baan u mariyey, waxaan idhi:

Xisaabtayda Sheef kuma qorayn mana xusuusnayne
Inuu aniga ii xaydan yahay ma xusbadaynayne
Lugtooday riyuhu xaabadiyo xanan ku doontaane
Xaruurigan magaalada degsaday ways xanibayaaye
Goortay xamaasadi dhacdoo la isku xayraamo
Xisbu mucaarad sida uu yahoo Harar xoraynaayo
Xusul duubka iyo guuraha iyo xawligiyo diifta
Xididka iyo sokeeyahaba waa inuu xujeeyaaye
Sidii habar xinaha iibisa oo xaafadaha meerta
Oo xoogag diirdiiran oo xeegada ciyaarta
Xagaasuu u sii qaadayaa waruu xambaaraaye
Muxuu xaal igaga doonayaa xilo miyaw jooga!!.

Markaanu aniga iyo Sheef labadaa gabay is dhaafsanay ayuu gabyaa Bashiir Ismaaciil la yidhaahdaa bardoodankii soo galay, waxaa ka mid ahaa tix uu ii soo tiriyey meerisyadan:

Halkii lagu dhintaa buu nin ragi guul ka dhaliyaaye
Midse dumar dhexdoodiyo haween qaad ku dhilanaayey
Inuu golaha dhinac joogsadaa waa waxaan dhicine
Dharaarahanse Maaweel haddaad hadal la soo dhooftay
Dhamaan baa diyaar loo ahaa kaan dhaliil geline
Haddaanu dhaawac kaa yeelanayn waanu kaa dhuriye
Dhowaanse reer Margaab¹  sheekadaad kula dhex meeraysey
Ogoobeey dhankaad ula qasdiday nooma dhaadhicine
Dhabaan kuula wadayaa hadduu dhaamo kii hora’e
Haddiise xarafku kaa dhaaban yahay lagu dhaleecowye
Aniguna inaan kula dhigdhigo haw dhursugin taase!!.
Gabayga Bashiir Ismaaciilna waan ka jawaabay oo waxaa gabaygii aan u tiriyey ka mid ahaa tuducyadan:
Bashiiroow warkaad soo dhurtee igu dhaleecaysay
Dhawdaad lyeedhiyo dadkood dhiilo gelinaysid
Sidii dhagax qof waalani ridoo dhiibshey gacantiisa
Dhab-darro iyo is yeel yeel inaad dhalada ii xaadho
Oo aadan ii soo dhabacan cidi ma dhaadayne
Dhayalse hadalku iigama tago iyo magane dheel dheele
Dhuuxiyo laftaan kala sugay iyo seedahaw dhigane
Dhulkana waxaan u doojaa sidii dhibicda roobaade
Inuu gabaygu kaa dheeliyaa waa dhirrici weeyne
Raganimada waa loo dhashaa lalana dhoofaaye
Dhacadiidka guudiyo ma aha dheehan kugu yaale
Waa dheefta maankiyo caqliga la isku dhaamaaye
Waxyna abeeso kugu dhaawacdaa dhul ekaansha’e
Waa dhabana hays Dhidar libaax dhaar u soo diraye
Dharkayna caanihiis lama dhamoo waad ku dhimataaye
Dhunkaala waxaad cantuugtaa markaad dheelmo leedahaye
Hadday nabadu waa lagu dhergaa kuu dhadhami weeydey
I dhegayso caawaan tixaha kuu dhambalayaaye
Markase suuqa laysula dhaco iyo dhaantadiyo jaadka
Dhan kaluu jiraa dumar ninkii laga dhex waayaaye
Ha dhabqinina afsoomaaliga oo haysu dhiibina’e
Haddaad hadalka dhiiftaad u tidhi kaga dhabaynasid
Ha dhuumaalaysanine maad halkaa horay u soo dhaaftid!!.

Rag kale oo tiro badan ayaanu isu gabaynay oo ay silsilado kala duwani na dhex mareen, laakiin kama gaadhayno inaynu ka wad sheekayno maanta.

SU’AAL: Waa yahay, waa gabayo kaftankooda aan laga xiiso gooyn Karin, waxaa jira gabay waddani ah oo aad tirisay oo aad loo jecelahay, laguna magacaabo: Aan isku dhoobnaano, kaas maxaad maanta ka xusi kartaa?.

MAAWEEL: Gabaygaasi wuxuu ka mid yahay gabayada aan midnimada soomaaliya iyo wax wada qabsashada bulsha weeynta somaaliyeed ku guubaabiyey, waxaa ka mid ahaa:

Dhardhaaradu hadday laba yihiin dheri ma qaadaane
Waxaa dhagaxa kale loogu daray shaygu yuu dhicine
Qofna keli ma dhiirado haddaan dhawr la ciidamine
Dhuuryaale kama liidanee aan isku dhoobnaano!.
Col la dheelmay meel lays dhigay iyo guluf dhalaan dooxa
Dhinacyada hayaayda u baxday iyo dhiilo dami weeydey
Adigoo dhabiibyey oo jilcay oo dhoombir kugu yaalo
Dhakhtar kula tegyaa iyo si kale kuula dhididyaaba
Nimaan dhidid adoogaa ku jirin dhaqana kuu keenin
Hadday dhahato waa kaa tagaa kuuma dhiidhiyo’e
Dhabar baan ka soo wada baxnay iyo dhayso habaraeede
Wuxuuna dhabarku ii daalayaa yaadan dhaxamoone
Dhabbo keliya aan wada marroo aan isku dhoobnaano!.
Dhafrkii tidcani aqalka waa dhidib adkeeyaaye
Shan dhagaatiyaal wada jirkood dhumucdu weeyaane
Hadday dhudiba meel taagan taahay dhiil ma hayn karo’e
In kastoo dhufeeciyo xaskulo dhuub leh laga diiro
Lama kala dhuftee xadhiga waa la isku dhawraaye
Inaguna dhiggiisaan nahee aan isku dhoobnaano!.
Dheeriyo dhowiyo jooge iyo dhaafi iyo qaayib
Dhedig iyo labood ceebtu waa ina dhex taallaaye
Dhalinyariyo waayeelba waa ina dhibaysaaye
Dheg la jaray daloolkaa hadhiye aan isku dhoobnaano!.
SU’AAL: xiligan ay dagaalada sokeeye iyo dawlad la’aantu ummadda soomaaliyeed daashadeen ma ka gabayday?

MAAWEEL: Haa, ilaa 1992kii gabayaan marinayey, waxaa ka mid ah mid aan ugu magac daray xanaf Kaneeco oo ay midhahni ku jireen:

Soomaali xidid baa furraa tan iyo xaataaye
Waxaana xawl marriidada ka galay xeer qabiil dhigaye
Xanjareeridaasay tolimo ku xejinaayeene
Ilaa kaas la xidho Baanday2 uma xasilaayaane!.

Waxaa kaloo jirta tix aan dadkan dhoofaya ee dalkoodii ka sii cidhib go’aya ka tiriyey, waxaana ka mid ah meerisyadan:

Dhul shisheeye dhacadiidsi iyo ma laha dhaax jooge
Dharaar iyo labaa lagu sugaa dhaanka kuu maqane
Haddaad dhaaftid noloshaadu way kala dhantaalnaane
Dhalaankiina soomaaliyeey dhoofka ka ilaasha!!
Dhurwaayada dad quutaa jiroon dhaafin oo cuna’e
Dhinacyaa u wada kaydsan iyo Dhidar baruur weeyne
Dhudhun dhaylo Khaansiir kuwaa dhuuxayaa jira’e
Dhegsin Haram-cad, dhay jeex Dawaco hilib la dhuundhuunshey
Daayeer dhuguugucay haddii Dhiishka lagu siiyo
Waxaan waalidkood dhaawan jirin waa ku dhegayaane
Dhira dhabato iyo caano aad dhirin dhir moodaysid
Ama dhiil khamriyahoo la furay wayska dhamayaane
Dhalaankiina soomaaliyeey dhoofka ka ilaasha!!!.

SU’AAL: Ugu dambayntii, Maaweel, dalkeenii weli ma xasiloona oo dagaalo ayaa meelaha qaar ka socda, burbur ayaa beled iyo baadiyeba ku baahay, dalkiina weli dawlad dhexe oo siyaasadda dalka hogaanka u qabata ma leh, in badan oo soomaali ah ayaa goonyaha kala fog fog ee dunida qaxooti ku ah, wax waliba waxay u muuqdaan inay sidii caadiga ahayd ka fog yihiin; marka maxaad maanta soomaali ku odhanaysaa?.

MAAWEEL: Waa run waxyaabahaas oo dhami way jiraan, waana tiiraanyoodaa marka aan soo xasuusta halka ay maanta qaranimadii soomaaliyeed taallo, waxaan soomaali maanta ku odhan lahaa afartan hal:

Soomaaliyeey talo cid kale kama sugaysaane
Mana soo socdaan qoom kaloo idin saxaayaaye
Idinkuna sidaad wax u waddaan waa silloon tahaye
Sawir fool xun baydiin bixiyo ceeb sujuura lahe
Inta aan silsaal idinku dhicin sigate dhawr jeere
Amaydaan u sayn go’in sidii qaramadii suulay
Ka siq-siqa mar uun ceebta waa laga sariigtaaye
Kana saami gala nabad gelyada sare u qaadkeeda!!.
Kala xidhiidh Abwaan Maxamed Adan Maaweel: E-mail: maaweelpoet@yahoo.com 
Tel: 254 2 763611, Nairobi
Waxaa xog warraystay: Ibraahim Maxamedeeq
Imdeeq@hotmail.com 
Sharax laba erey:

1- Margaab: Waa xaafaddii uu Maaweel Kuwed ka deganaa
2- Baanday: Waa abwaankii tiriyey heestii Umad yahay qabiil iyo qaranimadu waa laba
  http://www.somaliatalk.com/2002/august/ab22802.html