muuse qaanuun waa khabiir soomaaliyeed oo ku takhasusay qawaaniinta iyo sharciyada aduunka iyo tan islaamka haystana darajada masterka gaar ahaan qaybta ( public law),waana maamulaha xarunta cilmibaadhista ee raaid(horseed), kala soo xiriir:(alcabaas8@hotmail.com), wixii qoraalana ugu soo dir
Sunday, 23 January 2011
Waa kuma Qoraaga weyn ee Shiikh Aw Jaamac Cumar Ciise .
Posted to the web on Aug 24
Sida la ogsoon yahay umaada walba waxay leedahay taariikh iyo dhaqan soo jereen ah oo ka hadlaya dhac dooyiinkeedii iyo marxaaladihii ay soo martay waayihii hore. Islamarkan waxay taariikhdaasi dadka badankoodu u noqota faan iyo in ay ka sheekeeyan, halka kuwa kalena waxay ka dhigtaan sheeko xariir iyo maaweelo waqtiga lay isku dhaafshan.
Dadku inkastoo ay ku kala duwanyihiin garashada, garaadka iyo aragtidaba waxaa hadana jira wax yaaba an marnaaba lay iskudiidin sida in ay maalintu u cadahay iyo habeenku madow yahay ba.
Haddaba waxaa Allaah mahaddiis ah in maanta la heli karo taariikhdii Islaamka ee Soomaaliya oo qoran laga soo bilaabo waqtigii Jihaadkii Axmed Gurey illaa Jihaadkii Daraawiishta ee Sayid Maxamed Cabdule Xasan.
Shiikh AwJaamac Cumar Ciise waxaa loo aqoonsan yahay inuu yahay aabaha Qoraaga qaranka Afka Soomaaliyeed, waxa uu yahay halgamaa u soo dagaallamey xornimada Soomaaliyeed.
AwJaamac Cumar Ciise waxaa lagu tiriyaa shaqsiyaadka fara kutiriska ahaa ee u soo halgamay qorista iyo ururinta Tariikhdii dadyogii iyo suugaanta Soomaaliyeed, waxaana uu isaga oo huwan magaca ummadiisa iyo calanka Soomaaliyeed ba., waxaa uu qoray buugag aad u tiro badan.
Shiikh AwJaamac Cumar Ciise waxaa uu dhashay sannadku markii uu ahaa 1932. waxaa uu Diinta iyo Qur'aanka ku bartay miyiga. 1948 waxaa uu Awjaamac u bannbaxay xeraysi iyo inuu Diinta ka raacdo Xer Cilmi, wax uu ku taxmay oo ka aflaxay culimo badan oo Diinta ku xeeldheer.Ka dib wuxuu xidhiidh la yeeshay abwaannadii taariikhda iyo suugaanta Soomaalida aqoonta u lahaa.
Guud ahaan iyo gaar ahaanba, wuxuu xidhhiidh wanaagsan la yeeshay halgamayaashii Daraawiishta ee Sayid Muxamed Cabdulle Xasan hoggaamiyaha u ahaa. Markay taarikhdu ahayd 1956dii wuxuu Shiikh Jaamac bilaabay ururinta, qorista taariikhda iyo suugaanta Soomaalida.
Shaqadii ugu horraysey waxaa uu AwJaamac ka qabtey Wasaaradda Waxbarashada iyo Barbaarinta ee Sooaamliya oo u ka noqday macallin intii u dhaxeeysay 1962dii ilaa 1965tii. ka dib waxa uu xubin buxda ka noqday Guddigii Af-Soomaaliga ee loo xilsaaray qorista iyo hab u dejinta afka Soomaaliga intii u dhaxeeysay 1971 ilaa 1972.
Waxaa AwJaamac Cumar Ciise loo magacaabay Sannadkii 1972 Cilmibaare, (researcher) ka tirsan Akameemiyada Cilmiga Fanka iyo Suugaanta ilaa dhammaadkii sagaashanaadkii 1991dii, waxaa uu AwJaamac ka qaybgalay shirar iyo doodcilmiyeedyo lagu qabtay dalka Soomaaliya gudihiisa iyo dibadiisaba.
Shiikh AwJaamac waxaa uu buugaag badan oo ku qoray afafka Carabiga iyo Soomaaliga, waxaan buugtas ka mid ah
1, Taariikhdii Soomaaliya, 1965 Qaahiro, Af-carabi. 2,Taariikhdii 13kii SYL 1965 Qaahiro Af-Carabi, 3.Taariikhdii Janaraal Daa'uud 1966 Muqdisho Af-Carabi. 4.Kacaankii 21kii Oktoobar 1972 Muqdisho Af-Carabi. 5.Taariikhdii hore ee Muqdisho iyo tan cusub 1979 Muqdisho Af-Carabi. 6. Diiwaanka Gabayadii Sayid Muxamed 1974 Muqdisho Af-Soomaali. 7. Taariikhdii Daraawiishta 1976 Muqdisho Af-soomaali. 8 Qaran-jabkii Soomaaliya 1994 Mambasa Af-Soomali. 9 Damac Rag iyo Qurux Dumar 1998 Nairobi Af-Soomaali.
Iyo kuwa kale oo hadeer an halkan lagu soo kobi karin. Shiikh AwJaamac Cumar Ciise waxa uu hadan ku nool yahay dalka Kiinya. Sidoo kalan waxa u Shiikh Awjaamac safar ku soo gaadhay dalka Sweden. Shiikh Awjaamac Cumar Ciise waxa uu kulan la qaatay jaaliyada Soomaaliyeed ee ku nool dalka Sweden waxa uuna uga waramay taariikhda uu bilaabay uruurinta Taariikhda Soomaaliyeed iyo Suugaanta.
Shiikh AwJaamac waxa uu yahay shaqsi ku leh xurmo iyo sharaf qof ahaaneed iyo mid taariikheedba bulshada Soomaaliyeed. Waxa uu Ilaahey siiyey cimri dheer iyo caafiimad qab.
Oomaar Oo Shaaciyey Sir Uu Ku Kala Qaybinayo Soomaaliya.
Oslo{Jidbaale.com}:-Wasiirka Arrimaha debedda ee Dawladda Soomaaliya Maxamed c/Laahi Oomaar ayaa ka sheegay magaalada Oslo ee dalka Norway arrin fajaciso ku noqotay inta badan ummadda Soomaaliyeed ee midnimada jecel.
Oomaar oo dalka Norway u tegay arrimo shaqo ayaa wuxuu kulan kula yeeshay magaalada Oslo ee xarunta dalkaasi Norway Jaalliyadda beeshiisa, ee ka soo jeedda magaalooyinka Hargeysa iyo Burco, halkaas oo uu ku soo bandhigay Qorshe qabiilaysan, oo ka fog waddaniyadda iyo Soomaalida, oo uu kula dhex jirey dawladda Soomaaliya.
Oomaar ayaa sheegay inuusan waxii ka horreeyey sannadkii 2009 uusan ahayn Siyaasi, isla markaana uusan xildoon ahayn, lakiin asagoo jooga Hargeysa uu soo wacay Ra'iisal Wasaarihii hore dawladda KMG ah Cumar C/Rashiid Ali Sharmaarke, kaasoo u sheegay inuu u hayo xilkaas Wasiirnimada ah.
Waxan ugu jawaabay maba xumee, laakiinse Somaliland baan joogaaye bal horta waa inaan iyada waydiiyaa, in aan iska soo dhaqaaqo, oo idhaahdo waa ikan wax caqliga gala maaha’e,” sidaa waxaa yidhi Oomaar, oo la hadlayey xubno ka soo jeeda Jaalliyadda beeshiisa Isaaq ee ku nool dalka Norway,
Oomaar wuxuu sheegay inuu markaasi ka dib uu xidhiidh la sameeyey xubno ka tirsan Jabhaddii SNM ee gumaadka faraha badan ka gaystay geyiga Soomaaliyeed wuxuuna yidhi. “Odayaashii iyo Cuqaashii baan u tagay oo aan u bandhigay, saddex saacadood kadib waxay iigu soo jawaabeen "adeer haddii aad na weydiisay waad fasaxan tahay." Waan ka tegay, Saraakiishii SNM ayaan doontay, Maxamed Kaahin, Dhagaweyne, Cali Guray iyo qayrkood, waxayna igu yidhaahdeen "haddaad wax na weydiinaysaba waad wanaagsantee orod oo iska tag."
"Markaa anigu kumaan tegin mansab raadis, mansabkeeda iyo nabaddeeduna wax la hubo may ahayn. Balse aniga waxay iigu muuqatay in danteenu sidaas ku dhex jirto, oo aan dhex-galo, ogaadana Siraha iyo waxyalaha ka dhanka ah maamulkeena iyo gooni isku taaggeena", ayuu yidhi Oomaar oo ay hadalkiisa duubeen qaar ka mid dadkii uu la hadlayey.
Oomaar wuxuu sheegay inuusa u tegin halkaas inuu lacag ka sameeyo "Anigu daaro inaan dhisto umaan tegin, qol baan ka degganahay Xamar, ee danta beesheenna iyo maamulkeena inaan Fagaarayaasha Caalamka uga doodo ayaan u tegay, oo aan codkeena gudbiyo". "Dastuurka ayaan hadda la hagaajinaya waana la idinku soo darayaa".
"Waxaa kaloo jirta inaan hadda hawshaas ku jiro, oo Somaliland iyo Somalia loo wada hadlo sidii labo dawladood, oo la ina tixgeliyo", sidaas waxaa yidhi ninka Dawladda Soomaaliyeed ugu magacaaban Wasiirka Arrimaha debedda Maxamed C/Laahii Oomaar.
Wasiirka oo hadalkiisa sii wata ayaa yidhi "Isaaqoow in meel lagu dhego maaha, waa la inaga faa'ideysanayaa. Waxaa weeye anigu talo ayaan meesha ku joogaa, waxaad ogaataan in Cigaal, Riyaale iyo Axmed oo hadda joogaa aysan waxba labaatankii sano soo kordhineyn, haddeeynaan qaddiyaddeena inagoo Xamar joogna u gudbin, dunida waxba inoo socon maayaan".
"Haddana idinkaan idiin maqanahay, haddaad dhahdaan iska joog, oo ha ku noqon Xamar halkaas ayaan ku joojinayaa", laakiin iidaaya shaqada, oo ii Hiiliya, anna waan idin Hiilinayaaye". Dastuurka cusub waxaa ku jirta in wakhtiga siddeeda bilood ah markuu dhammaado dawlad rasmi ah la dhiso, taas ayaad idinkoo dawlad ah la doodaysaan, caalamakana waan ka dhaadhicinayaa hawshan". Sidaas waxaa markale yidhi Oomaar oo ah wasiirka Arrimaha debedda ee Dawlada Soomaaliya ee ku dhisan in aan dalka Soomaaliya la kala goyn".
Meel kasta waxaa yaalla Union Act, oo ah labo dawladood oo heshiiyey "Gaalkacyo iyo Baydhabo lama mid nihin dawlad ayeynu nahay, UN-ta, AU, EU ARAB Leage meelkasta waxaa yaalla qoraalkaas labada dawladood ku heshiiyeen. Waa in aynu taas jebinaa oo ka gudubnaa". Waana sidan sida looga Takhalusi karo Midnimadan madax martay Koonfurta Soomaaliya ayuu yidhi Oomaar".
Hadalka Wasiirkan ayaa wuxuu noqonayaa mid fadeexad qaran ah, kaasoo haddii uusan iscasilin ay tahay in Ra'iisal Wasaaraha iyo Maxkamadda sare ee Qaranku ay danbi khiyaano qaran ah ku soo Oogto Oomaar, halka Ra'iisal Wasaare Farmaajona laga doonayo inuu tallaabo ka qaado Wasiirkan.
Haddii aysan Xukuumadda Soomaaliya tallaabo ak qaadin Wasiirkooda Arrimaha Debedda waxay u muuqan doonaan Dawlad aan dan ka lahayn Midnimda ummadda Soomaaliyeed, taasoo ah mida ay dawladda dhexe taageerada faraha badan kaga haysato shacabka Soomaaliyeed ee midnimada jecel.
Jidbaale.com
Sunday, 2 January 2011
warkii maanta
Axad, January 02, 2011(HOL): Maamulka wilaayada islaamiga ah eegobbalka gedo ee xarakada Mujaahidiinta Al-shabbab ayaa manata maamul cusub u magacawday degmada baardheere ee gobbaklka gedo,ayadoona gabi ahaanba labadalay maamulkii hore ee halkaasi ka dhisnaa.
Hay'adda CDHR oo ku qabtay Muqdisho siminnaar looga hadlayay xad-gudubyada lagula kaco bani'aadamka (SAWIRRO) 1/2/2011 8:27 AM EST
Axad, 02 Jannaayo, 2011 (HOL) − Hayadda Xuquuqda Aadanaha ee (CDHR) ayaa maanta kusoo gabgabeysay Hotelka Ambbasador ee Muqdisho tababar looga hadlayay mabaadi’da aasaasiga ah ee cadaaladda, dambiyada iyo ku-takri falka awoodaha.
Dowladda Soomaaliya oo sheegtay inaan garoonka Muqdisho looga dhoofi karin baasaboorkii hore ee Soomaaliya 1/2/2011 7:11 AM EST
Axad, 02 Jannaayo, 2011 (HOL) − Dowladda Soomaaliya, ayaa markii ugu horreysay sheegtay inaan looga dhoofi karin garoonka diyaaradaha ee Muqdisho baasaboorkii hore ee Soomaaliya, iyagoo sheegay in lagu dhoofi karo oo keliya baasaboorka cusub ee E-Passaport.
Burcadbadeed Soomaaliyeed oo afduub ku qabsaday markab xamuul iyo mid kale oo dirqi uga baxsaday 1/2/2011 6:49 AM EST
Axad, 02 Jannaayo, 2011 (HOL) − Burcadbadeed Soomaaliyeed, ayaa afduub ku qabsaday gallinkii dambe ee Sabtida markab laga leeyahay dalka Al-jeeriya iyo 27-shaqaale ah oo la socday, sida uu sheegay afhayeen u hadlay ciidammada Midowga Yurub ee ku sugan biyaha Soomaaliya. Sidoo kalena waxaa burcadbadeedda ka fakaday markab laga leeyahay dalka Israa'iil.
Qaraxyo sababay dhimasho iyo dhaawac oo maanta lagu weeraray ciidammo ka tirsan Ahlusunna Waljamaaca 1/2/2011 6:21 AM EST
Axad, 02 Jannaayo, 2011 (HOL) − Mid ka mid ah xoogagga Ahlusunna ee gobolka Banaadir ayaa ku dhintay qaraxyo maanta ka dhacay inta u dhexeysa isgoyska Ex-koontarool Afgooye iyo xaafadda Xoosh, iyadoo ay ku dhaawacmeen laba kale.
Afhayeenka AMISOM oo ka hadlay dagaalladii ay sannadkii hore la galeen Xarrakatul Shabaabul Mujaahidiin 1/2/2011 5:57 AM EST
Axad, 02 Jannaayo, 2011 (HOL) − Afhayeenka ciidammada AMISOM Maj. Barigye Ba-huko, ayaa guulo ka sheegtay dagaalladii ay Xarrakatul Shabaab la galeen sannadkii lasoo dhaafay, isagoo sheegay inay deegaanno badan kula wareegeen.
Madaxweynaha Soomaaliya oo guddiga dastuurka u sameynta dalka ka codsady inay bil ku qoraan dastuurka 1/2/2011 1:19 AM EST
Axad, 02 Jannaayo, 2011 (HOL) − Madaxweynaha Soomaaliya Sheekh Shariif Sheekh Axmed, oo kulan la yeeshay guddiga dastuur u sameysta dalka Soomaaliya, ayaa ka codsaday inay muddo bil ah ku dhameystiraan qoraalka dastuurka.
Ra'iisul wasaaraha Soomaaliya oo kooxda gobolka Banaadir ugu hambalyeeyay guushii koobka Gobollada
Axad, 02 Jannaayo, 2011 (HOL) − Ra'iisul wasaaraha xukuumadda KMG ah ee Soomaaliya Maxamed C/laahi Maxamed, ayaa ugu hambalyeeyay kooxda gobolka Banaadir hanashada koobka gobollada Soomaaliya, kaddib markii ay gool iyo waxba uga adkaadeen kooxdii ka socotay gobolka Bari oo ay isaga horyimaadeen ciyaartii ugu dambeysay ee tartanka kubadda cagta ee gobollada Soomaaliya, wuxuuna sidoo kale ammaanay kooxihii kale ee ka qaybgalay tartankaas.
caawa iyo calamka
Axad, 02 Jannaayo, 2011 (HOL) − Mid ka mid ah xoogagga Ahlusunna ee gobolka Banaadir ayaa ku dhintay qaraxyo maanta ka dhacay inta u dhexeysa isgoyska Ex-koontarool Afgooye iyo xaafadda Xoosh, iyadoo ay ku dhaawacmeen laba kale.
"Qaraxyadan, waxay ahaayeen miinooyin jidka dhinciisa la geliyay, lagana hagayay meel fog, waxaana nooga dhintay hal askari, laba kalena dhaawacyo ayaa kasoo gaaray," ayuu yiri afhayeenka ahlusunna ee koonfurta Soomaaliya Sheekh Cismaan Axmed Abuu-Xamza oo saxaafadda la hadlay.
Afhayeenku, wuxuu sheegay in qaraxdan ay dhaceen xilli ay ciidammadoodu ku jireen howlo baaritaanno ah oo ay ku sameynayeen gaadiidka dadweynaha, ayna u qabteen weerarkaas dhowr qof oo ay uga shakiyeen inay ka dambeeyeen.
"Markii ay qaraxyadan dhacayeen, goobta kuma sugnayn ciidammo dowladda, balse waxay noo yimaadeen markii ay qaraxyadu dhaceen," ayuu yiri Sheekh Abuu-Xamza, isagoo intaas ku daray inuusan ahayn markii ugu horreeyay oo weerar noocaan kale ah ciidammadooda laga beegsado, balse uu yahay kii ugu khasaaraha badnaa.
Ugu dambeyn, afhayeenku wuxuu sheegay in saraakiishoodu ay ka fiirsan doonaan maritaanka jidka ay maanta qaraxyadu ka dhaceen, wuxuuna xusay in jidkaas ay si joogto ah u maraan saraakiishooda iyo gaadiidkooda dagaalka.
Ururka Ahlusunna Waljamaaca, oo ka mid ah xoogagga ka dagaalama Soomaaliya, ayaa xiriir wanaagsan la leh dowladda KMG ah, waxayna xarumo ku leeyihiin gobolka Galguduud, gobolka Banaadir iyo degmada Doolow ee gobollada Gedo oo ku tallaa koonfurta Soomaaliya.